Thailand Overseas Investment Center

การทำการเกษตรของลาวส่วนใหญ่ยังพึ่งพาฟ้าดิน เทคโนโลยีในการทำการเกษตรยัง     ล้าหลังประกอบกับแรงงานที่ยังขาดทักษะ ทำให้ผลผลิตที่ผลิตได้ต่ำ ถ้าจะไปลงทุนในด้านการเกษตรในลาว นักลงทุนต้องนำความรู้ เทคโนโลยี และการบริหารจัดการด้านการเกษตรเข้าไปสอนและพัฒนาให้คนในท้องถิ่นเพื่อพัฒนาการผลิต ซึ่งในการที่จะไปลงทุนในลาว  นักลงทุนต้องเข้าในธรรมชาติและวัฒนธรรมของคนในประเทศก่อน ลาวเป็นประเทศสังคมนิยม ให้ความสำคัญกับสังคมเป็นอันดับ 1 รองลงมา คือ ความมั่นคง และเศรษฐกิจ      การดำเนินชีวิตของคนในประเทศค่อนข้างเรียบง่าย ในการที่จะไปลงทุนในลาวเราควร    จะรู้จักให้ แบ่งปัน และไม่เอาเปรียบคนในประเทศ เพราะหากรัฐบาลลาวรู้ว่าธุรกิจใด     เอาเปรียบคนในประเทศรัฐจะยกเลิกสัมปทานทันที ดังนั้นธุรกิจที่จะสามารถดำเนินอยู่ได้จะต้องเป็นธุรกิจที่ลาวได้ประโยชน์ด้วย สำหรับธุรกิจผลิตและส่งออกแป้งมันสำประหลังควรจะไปลงทุนหรือไม่ สามารถไปลงทุนได้ แต่ควรทำในรูปแบบที่กล่าวไปในเบื้องต้น คือ     รู้จักให้ แบ่งปัน และไม่เอาเปรียบคนในประเทศ ธุรกิจถึงจะอยู่ได้ในระยะยาว

ในปัจจุบันข้อกฎหมายหรือข้อบังคับด้านการลงทุนของลาวค่อนข้างจะเปิดกว้างนักลงทุนสามารถเข้าไปสอบถามหรือปรึกษาได้ทั้งหน่วยงานของลาวและหน่วยงานของไทยที่อยู่ในสปป.ลาว เช่น สถานทูต สำนักงานส่งเสริมการค้าไทยในต่างประเทศ สำหรับที่ปรึกษาควรจะเลือกที่ปรึกษาที่เป็นคนลาวและเป็นอดีตเจ้าหน้าที่ที่ออกไปตั้งบริษัทที่ปรึกษา

ในปัจจุบันค่าไฟในลาวแพงกว่าไทย เนื่องจากปริมาณไฟฟ้าที่ผลิตได้ยังไม่เพียงพอ       กับความต้องการใช้ในประเทศ แต่ในอนาคตคาดว่าค่าไฟจะถูกลงเนื่องจากมีต่างชาติเข้ามาลงทุนในการผลิตไฟฟ้าในลาวหลายบริษัท

การขนส่งสินค้าออกทางเวียดนามสะดวกขั้นตอนไม่ยุ่งยาก แต่เนื่องจากเวียดนามมี    มรสุมบ่อย อาจจะเป็นอุปสรรคในการขนส่งได้ แต่สินค้าของบริษัทเป็นประเภทผลิตภัณฑ์ ที่สำเร็จรูป สามารถเก็บรักษาได้การส่งออกสินค้าออกทางท่าเรือของเวียดนามจะสะดวกและมีค่าใช้จ่ายน้อยกว่า

ในสปป.ลาว มีไวน์ค่อนข้างมากและเป็นไวน์ที่มีคุณภาพสูง ราคาถูก ดังนั้นเป็นเรื่องยาก   ที่จะเข้าไปเจาะตลาดหรือไปแชร์ส่วนแบ่งตลาดไวน์ในลาวได้ประกอบกับคนลาวนิยม     ดื่มเบียร์มากกว่า ซึ่งในปัจจุบันเบียร์ลาวครองส่วนแบ่งตลาดมากกว่าร้อยละ 90

คนลาวนิยมแพทย์แผนปัจจุบันมากกว่า และนิยมที่จะเข้ามารักษาในประเทศไทย ในจังหวัดที่อยู่ตามชายแดนและจังหวัดใกล้เคียง เช่น อุดร หนองคาย เป็นต้น

ต้องดูว่าลูกค้าของเราในสปป.ลาวเป็นใคร กลุ่มไหน โดยการสำรวจตลาด พฤติกรรม    ของผู้บริโภคเพื่อจะได้ทราบว่ากลุ่มเป้าหมายของสินค้าเราคือใคร สำหรับการสร้างแบรนด์     ในสปป.ลาว เป็นไปได้ยาก แต่ถ้าเราสร้างแบรนด์ของเราในไทยให้เป็นที่รู้จักแล้วเข้าไปขายในสปป.ลาว จะมีความเป็นไปได้มากว่า เนื่องจากคนลาวนิยมและให้ความเชื่อถือสินค้าไทยมาก และคนลาวนิยมเสพสื่อไทย ดังนั้นการโฆษณาประชาสัมพันธ์ผ่านสื่อในธุรกิจประเภทเครื่องสำอางค่อนข้างมีผลต่อความนิยมและยอดขาย ส่วนสินค้าประเภทสมุนไพร ควรเข้าไปศึกษาสมุนไพรในลาวแล้วนำมาพัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์ของเราจะเป็นประโยชน์กว่า   เพราะ สปป.ลาวค่อนข้างให้ความสำคัญกับการปกป้องธุรกิจของคนในประเทศมาก

ตลาดที่ใหญ่และมีกำลังซื้อของสปป.ลาว คือ นครหลวงเวียงจันทน์ รองลงมาจะเป็นแขวง    สะหวันนะเขต แต่กฎหมายของลาวห้ามต่างชาติเข้ามาทำธุรกิจค้าปลีกทุกชนิด ควรศึกษาข้อกฎหมายให้ดีก่อนลงทุน

สินค้าประเภทอิเล็กทรอนิกส์ในสปป.ลาวจะมีของจีนเข้ามาค่อนข้างมาก แต่คนลาวเองนิยม    ใช้ของไทยมากกว่าจีน และคนลาวนิยมข้ามมาซื้อของในจังหวัดชายแดนของไทย เช่น อุดร หนองคาย ดังนั้นรูปแบบการจัดจำหน่ายมี 2 รูปแบบที่ทำได้ คือขายในจังหวัดชายแดน  ของไทยกับขายฝากเข้าไปกับบริษัทที่ได้รับสัมปทานในการก่อสร้างโครงการต่างๆ         ในสปป.ลาว เพราะสปป.ลาวกำลังพัฒนา โครงสร้างพื้นฐานยังไม่ทั่วถึงและเพียงพอกับความต้องการของคนในประเทศ และถ้าต้องการเข้าไปลงทุนในลาวก็ควรศึกษาในหลายๆ ด้าน ได้แก่

(1)     สำรวจตลาดและพฤติกรรมในการใช้ไฟฟ้าและสินค้าประเภทอิเล็กทรอนิกส์ของคนในสปป.ลาว หรือกลุ่มเป้าหมาย

(2)     กระแสไฟฟ้าในสปป.ลาวยังมีไม่เพียงพอกับความต้องการใช้ของคนในประเทศ ดังนั้นจึงมีไฟตกบ่อย ถ้าคุณมั่นใจในมาตรฐานและคุณภาพสินค้าของบริษัท ควรทำการตลาดในรูปแบบเชิงรุกโดยการให้ความรู้กับผู้บริโภคให้ได้ทราบข้อเท็จจริงเกี่ยวกับการใช้อุปกรณ์ประเภทอิเล็กทรอนิกส์ให้ถูกต้อง

เนื่องจากคนลาวนิยมเสพสื่อจากไทย ดังนั้นควรสร้างตลาดในประเทศให้เป็นที่รู้จักแล้วค่อยขยายตลาดไปประเทศเพื่อนบ้าน จะง่ายกว่าโดยเฉพาะในสปป.ลาว การโฆษณาประชาสัมพันธ์ผ่านสื่อค่อนข้างจะมีผลต่อความนิยมในการใช้สินค้า

เนื่องจากกฎหมายของสปป.ลาวห้ามไม่ให้ต่างชาติเข้าไปดำเนินกิจการเกี่ยวกับค้าปลีก ดังนั้นสินค้าประเภทอาหารและเครื่องดื่มมีช่องทางจำหน่ายอยู่ 2 ช่องทาง คือ 1. ขายที่จังหวัดชายแดนของไทย เพราะคนลาวนิยมเข้ามาซื้อของจากไทยและซื้อทีละจำนวนมากๆ จะเห็นได้จากยอดการขายของห้างบิ๊กซีในจังหวัดหนองคายหรืออุดรที่ยอดขายสูงเป็นอันดับต้นๆ ของประเทศ หรือ 2 จำหน่ายในรูปแบบของขายฝากเข้ามากับซุปเปอร์มาร์เก็ต แต่อย่างไรก็ตามตลาดเครื่องดื่มในลาวค่อนข้างอ่อนไหว เพราะในปัจจุบันบริษัทเบียร์ลาวได้ออกผลิตภัณฑ์มาหลากหลายและครองส่วนแบ่งตลาดในประเทศมากกว่าร้อยละ 90 ซึ่งถ้าเราต้องการเจาะตลาดในสปป.ลาว เพื่อแชร์ส่วนแบ่งตลาดตรงนี้ ควรจะสร้างแบรนด์สินค้าให้เป็นที่รู้จักในไทยก่อน เพราะคนลาวนิยมเสพสื่อไทยสินค้าที่มีชื่อเสียง หรือสินค้า  ที่โฆษณาผ่านสื่อในไทยจะเป็นที่รู้จักและเป็นที่นิยมค่อนข้างรวดเร็วในสปป.ลาว

ที่สะหวันนะเขต มีปัญหาเรื่องการขาดแคลนแรงงานอย่างมากจนต้องนำเข้าแรงงานมาจากเวียดนาม ดังนั้นก่อนที่จะไปลงทุนควรจะเข้าไปสำรวจตลาดและลู่ทางในการลงทุนหลายๆ ครั้ง ให้เข้าไปพบและพูดคุยกับหน่วยงานของ สปป.ลาว ที่รับผิดชอบเกี่ยวกับการเข้าไปลงทุนในธุรกิจของเราโดยตรง ในส่วนของการนำเข้าเครื่องจักรเก่าเข้าไปใน สปป.ลาว ขึ้นอยู่กับหน่วยงานที่เราไปขออนุญาต เพราะในเรื่องนี้ค่อนข้างมีความยืดหยุ่นสูงไม่ได้     มีข้อบังคับที่ตายตัว ในส่วนของการเสียภาษี ในสปป.ลาวมีการเสียภาษี ปีละ 4 ครั้ง สำหรับสาธารณูปโภคในสะหวันนะเขต ค่าไฟฟ้าถูกกว่าไทย ระบบโทรศัพท์ของลาวในปัจจุบันเป็น 4G และกำลังเร่งวางเครือข่ายทั่วประเทศ ส่วนที่พักแนะนำให้พักที่มุกดาหารจะสะดวกกว่า เพราะระยะทางจากมุกดาหารไปสะหวันนะเขตไม่ไกล สำหรับเส้นทางขนส่งในลาวปัจจุบันถือว่าดีขึ้นมาก รถไทยสามารถเข้าได้แต่ต้องทำเรื่องขออนุญาตก่อน ในส่วนของ        สินค้านำเข้าได้แต่ต้องเสียภาษีซึ่งค่อนข้างแพงมาก และการนำเข้าโดยใช้ฟอร์ม D ค่อนข้างใช้เวลานานมาก และจะต้องยื่นทุกครั้งที่มีการนำเข้าสินค้า ดังนั้นถ้าจะนำเข้าสินค้าควรใช้บริษัท Shipping ของลาวในการดำเนินการนำเข้าให้

ถ้าจะทำธุรกิจประเภทนี้ต้องไปที่เวียงจันทน์ เพราะมีกำลังซื้อสูงที่สุด สำหรับขั้นตอนในการลงทุนหรือเปิดกิจการค่อนข้างยุ่งยากในการจดทะเบียน การเสียภาษี หรืออากร สำหรับกิจการประเภทร้านอาหารในลาวคนต่างชาติสามารถถือหุ้นได้ 100% แต่ต้องเสียภาษีค่อนข้างสูง ต้องมีในอนุญาตขอ อย. หรือไม่อย่างนั้นก็ต้องตั้งร้านในห้างที่พอจะลดขั้นตอนต่างๆ ได้บ้างในการขอใบอนุญาต สินค้าที่เป็นสินค้าประเภทแฟชั่น แนะนำให้ไปเช่าที่ในมหาวิทยาลัย เพื่อทดลองตลาดและสำรวจกลุ่มลูกค้าก่อนน่าจะดีกว่า

ในความเป็นจริงคนลาวเข้ามาเที่ยวในไทยเป็นปกติอยู่แล้ว ทั้งที่ขับรถเข้ามาเองและนั่งเครื่องไปเที่ยวในจังหวัดต่างๆ ในไทย ด้วยตัวเอง เพราะคนที่ไปเที่ยวแบบนี้ได้ส่วนใหญ่เป็นคนที่มีกำลังซื้อสูง และภาษาของไทยและลาวสารถสื่อสารกันได้และเข้าใจ ดังนั้นส่วนใหญ่คนลาวสามารถเข้ามาเที่ยวในไทยได้เอง

ขึ้นอยู่กับอัตราแลกเปลี่ยน แต่ในสปป.ลาวเงินบาทและเงินดอลลาร์เป็นสกุลเงินที่ได้รับความนิยมในการนำไปใช้ดังนั้นคนไทยที่เดินทางไปสปป.ลาวสามารถนำเงินบาทไปใช้ได้เลยโดยที่ไม่ต้องแลกเงินกีบ ส่วนในแขวงที่มีชายแดนติดกับเวียดนามมีความนิยมนำเงินด่องมาใช้เช่นกัน  

ในสปป.ลาวโครงสร้างพื้นฐานยังไม่ดี ระบบชลประทานก็ยังไม่ทั่วถึง ดินก็ไม่ค่อยอุ้มน้ำ ดังนั้นในปัจจุบันอุตสาหกรรมที่ได้รับการส่งเสริมเป็นอันดับ 1 คือ อุตสาหกรรมที่เกี่ยวกับเขื่อน ส่วนอุตสาหกรรมเหล็กและซีเมนต์ของลาวมีอยู่แล้วแถวบาเจียง สะหวันนะเขต และ มีผู้นำเข้าสินค้าประเภทนี้รายใหญ่ คือ สุวรรณี  นอกจากนี้ยังมีจีนที่มีการนำเข้ามาจาก  คุณหมิง ส่วนของสปป.ลาวเองก็มีโรงงานรีดเหล็ก ถ้าวัตถุดิบไม่พอจะนำเข้าจากไทย และจีน แต่ส่วนใหญ่ขึ้นอยู่กับคุณภาพและราคาว่าจะเลือกนำเข้าจากประเทศไหน ส่วนใหญ่คนลาวจะนิยมนำเข้าจากไทยเพราะค่อนข้างมั่นใจในคุณภาพสินค้าไทยมากกว่าจีน ส่วนแร่ต่างๆ ที่ขุดได้ในลาว เท่าที่ทราบแร่ที่ทำการสกัดจะเป็น ทองคำ ทองแดง ส่วนแร่ชนิดอื่นๆ จะส่งออกในรูปแบบวัตถุดิบไปที่ประเทศไทยและจีน 

สปป.ลาวมีเขตส่งเสริมการลงทุนที่ได้รับการส่งเสริมจากภาครัฐ 3 เขตด้วยกัน เขตที่ 1 จะเป็นเขตพื้นที่ห่างไกลทุรกันดารที่โครงสร้างพื้นฐานไม่สะดวก เขตที่ 2 เป็นพื้นที่ที่มีสาธารณูปโภคพื้นฐานทางเศรษฐกิจ และเขตที่ 3 จะเป็นเขตเมืองใหญ่ ทั้งนี้ในแต่ละเขตพื้นที่นั้นจะมีการให้สิทธิพิเศษและค่ายกเว้นที่แตกต่างกันออกไป สปป.ลาวไม่มีนโยบายให้นักลงทุนต่างชาติถือครองที่ดินได้ แต่ให้สิทธการเช่าที่ดินได้เป็นเวลา 35 ปี  ส่วนเรื่องของการเงินการธนาคารผู้ประกอบการสามารถทำธุรกรรมได้อย่างถูกต้อง และสามารถที่จะเปิดบัญชีเป็นเงินกีบหรือเงินบาทก็ได้  ส่วนการเปลี่ยนเเปลงหลังเปิดประชาคมเศรษฐกิจอาเซียนการค้าขายชายเเดนจะมีความคึกคักเเละเสรีมากขึ้น สำหรับการค้าภายในประเทศจะมีการป้องกันเเละมีมาตรการกีดกันทั้งทางตรงเเละทางอ้อมไม่ว่าจะอยู่ในรูปของมาตราที่ไม่ใช่ภาษีหรือ

สิ่งที่สำคัญที่สุดในการเข้าไปลงทุนไม่ว่าจะเป็นประเทศไหนก็ตาม คือ การสร้างเครือข่าย และการติดตามข่าวสารอยู่เสมอเพื่อให้ทราบเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น เพราะในสปป.ลาวมีการเปลี่ยนเเปลงค่อนข้างบ่อย ทั้งในเรื่องกฎระเบียบเเละมาตราการต่างๆ  ซึ่งช่องทางในการรับข่าวสารก็สามารถติดตามได้จากหน่ายงานของภาครัฐเเละเอกชลที่เกี่ยวข้อง ได้เเก่ สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมการลงทุน ศูนย์ข้อมูลการลงทุนไทยในต่างประเทศ เเละหอการค้าจังหวัด เป็นต้น

การส่งออกขยะอิเล็กทรอนิกส์จากสปป.ลาวสามารถทำได้เพราะไม่มีข้อระบุไว้ในรายการสินค้าหรือสิ่งที่ห้ามส่งออก ในปัจจุบันสปป.ลาวยังไม่มีการบริหารจัดการในการกำจัด    ขยะอิเล็กทอรนิกส์ ดังนั้นจึงไม่น่าจะมีปัญหาในการส่งออก สำหรับการส่งออกให้บริษัทลูกค้าที่เข้ามาตั้งบริษัทในสปป.ลาวทำเรื่องส่งออกขยะอิเล็กทรอนิกส์เข้ามาในไทยได้      ในเรื่องของการจ่ายเงินหรือการทำธุรกรรมทางด้านการเงิน บริษัทสามารถทำธุรกรรมโดยตรงกับบริษัทลูกค้าโดยไม่ต้องผ่านรัฐบาลของสปป.ลาวเพราะเป็นการค้าระหว่างบริษัทกับบริษัท ด้านของเเรงงานการเข้าไปตั้งบริษัทในสปป.ลาวสามารถนำเข้าเเรงงานต่างชาติได้ร้อยละ10 ของเเรงงานทั้งหมดเท่านั้น  ในสปป.ลาวอัตราค่าจ่างเเรงงานท้องถิ่นที่มี ทักษะระดับกลางถึงระดับล่างมีอัตราค่าเเรงขั้นต่ำอยู่ที่ 6488,000 กีบ/คน/เดือน หรือ  2,561 บาท/คน/เดือน (ตามระเบียบราชการปี 2556) ส่วนเรื่องการเงินสามารถใช้เงินกีบหรือเงินบาทก็ได้โดยธนาคารพาณิชย์ของรัฐ ได้เเก่ ธนาคารพัฒนาลาว ธนาคารส่งเสริมกสิกรรม เเละธนาคารนโยบาย ส่วนสาขาธนาคารพาณิชย์ของไทยมีจำนวน 5 แห่ง ได้เเก่ ธนาคารกรุงเทพ ธนาคารกรุงไทย ธนาคารทหารไทย ธนาคารกรุงศรีอยุธยา เเละธนาคารไทยพาณิชย์

ระบบสาธารณูประโภคของสปป.ลาว โดยเฉพาะเรื่องของระบบไฟฟ้านั้นยังไม่เพียงพอ   เเละยังกระจายไม่ทั่วถึงในหลายๆ พื้นที่ ในปัจจุบันประเทศจีนได้เข้ามาตีตลาด             ในการนำเข้าเเผงโซล่าเซลเเล้ว ประกอบกับอำนาจซื้อในสปป.ลาว ยังมีไม่มากนัก ดังนั้น จึงเลือกซื้อสินค้าจากจีนมากกว่า ถึงเเม้จะนิยมสินค้าจากไทยแต่เพราะรายได้ที่ไม่มากจึงเลือกซื้อสินค้าจากราคาก่อนคุณภาพ การที่จะเข้าไปเเข่งขันในการเเบ่งส่วนเเบ่งตลาดจากจีนในสินค้าประเภทนี้เป็นไปได้ยาก เเนะนำว่าควรที่จะทำตลาดในประเทศให้สินค้าเป็นที่รู้จักเเละที่ยอมรับเเล้วค่อยขยายตลาดไปยังประเทศอื่นๆ 

สปป.ลาวจะเเบ่งเขตการปกครองออกเป็น 17 เเขวงการปกครอง ซึ่งเเต่ละเเขวงจะมีความเเตกต่างกันทั้งเรื่องของจำนวนประชากร เศรษฐกิจ เเละพฤติกรรมการบริโภค โดยที่      เเขวงเวียงจันทน์มีประชากรมากที่สุดและกำลังซื้อก็มากที่สุดเช่นเดียวกัน รองลงมาได้แก่แขวงสะหวันนะเขต สินค้าส่วนใหญ่ที่อยู่ในตลาดของสปป.ลาว มาจากประเทศจีน ส่วนสินค้าไทยเป็นที่นิยมมากในสปป.ลาว เเต่เนื่องจากคนลาวส่วนใหญ่มีรายได้น้อยจึงต้องเลือกสินค่าจากจีน เพราะมีราคาถูกกว่าส่วนคนที่มีรายได้ปานกลางถึงรายได้สูงจะเลือกซื้อสินค้าจากไทยเพราะมีคุณภาพดีกว่า สำหรับสินค้าของบริษัทในเบื้องต้นควรใช้รูปเเบบการขายฝากกับตัวเเทนจำหน่ายในสปป.ลาว เช่น ร้านสุวรรณนี  ซึ่งเป็นตัวเเทนจำหน่ายวัสดุและอุปกรณ์ก่อสร้างของ SCG เเละอุปกรณ์ตกเเต่งบ้านของเเบรนด์ต่างๆ มากมาย 

ส่วนธุรกิจที่น่าลงทุนในสปป.ลาวจะเป็นธุรกิจที่เกี่ยวข้องกับการบริการเเละการท่องเที่ยว อาทิเช่น สถานบันเทิง ร้านอาหาร เเละโรงเเรมเป็นต้น

การที่จะดำเนินธุรกิจในสปป.ลาวได้นั้น นักลงทุนต่างประเทศต้องได้รับใบอนุญาตลงทุนก่อน โดยการยื่นขออนุญาตลงทุนกับสำนักงานส่งเสริมเเละคุ้มครองการลงทุนภายในเเละต่างประเทศ (DDFT) ของสปป.ลสว โดยจะมีคณะกรรมการส่งเสริมเเละคุ้มครองการลงทุน (คลท) จะเป็นผู้พิจารณา เเละเมื่อได้รับการอนุญาตเเล้วให้ไปติดต่อกับเเขวงที่จะเข้าไปลงทุนได้เลย ทั้งนี้ผู้ประกอบการควรมีการวางเเผนค่าใช้จ่ายอย่างรอบครอบเผื่อสถานการณ์ฉุกเฉิน อาทิเช่น ค่าใช้จ่ายนอกระบบหรือค่าใช้จ่ายอื่นๆ

การทำธุรกิจในสปป.ลาวนอกจากจะมีองค์ความรู้เเล้วต้องรู้ช่องทางในการเข้าไปติดต่อว่าจะติดต่อกับหน่วยงานใด ต้องจัดเตรียมเอกสารอะไรบ้างเพื่อป้องกันความเสี่ยงเเละลดระยะเวลาในการดำเนินธุรกิจ นอกจากนี้ควรศึกษาพฤติกรรม วัฒนธรรม ธรรมเนียมปฏิบัติรวมถึงต้องเข้าใจในความเป็นสปป.ลาว ไม่ควรเปรียบเทียบกับประเทศไทยเพราะคนลาวค่อนข้างมีความอ่อนไหวโดยเฉพาะกับคนไทยผู้ประกอบการจึงควรปฏิบัติต่อคู่ค้าด้วยความจริงใจ เพื่อให้เกิดความไว้วางใจเพราะถ้าหากขัดใจกันถึงขั้นฟ้องร้องกันอาจจะส่งผลกระทบถึงความเชื่อถือต่อธุรกิจ

อันดับแรกให้ไปสถานเอกอัครราชทูต ณ กรุงจาการ์ตาเพื่อขอข้อมูลโรงงานอุตสาหกรรมที่เกี่ยวข้อง จากนั้นต้องลงพื้นที่ไปสำรวจตลาด โดยแนะนำให้ลงพื้นที่นิคมอุตสาหกรรมต่างๆ ที่กระจายอยู่รอบๆ กรุงจาการ์ตา และอุตสาหกรรมยานยนต์ที่อยู่บนเส้นทางจาการ์ตา-บันดุง สำหรับการเข้าไปจำหน่ายสินค้าประเภทเม็ดพลาสติก ควรเข้าไปตั้งสำนักงานใหญ่ที่อินโดนีเซียจะดีที่สุด แล้วส่งสินค้าจากไทยเข้าไปจำหน่าย ไม่ควรใช้คนท้องถิ่นเป็นตัวแทนจำหน่าย

การเข้าไปรับจ้างผลิตและทำแบรนด์เครื่องสำอางในประเทศอินโดนีเซียมีความเป็นไปได้ แต่ต้องเปิดตัวเองให้ชัดเจนให้คนอินโดนีเซียรู้จัก โดยเฉพาะหากเป็นเครื่องสำอางที่มีส่วนผสมของสมุนไพรจะมีตลาดรองรับแน่นอน เนื่องจากคนอินโดนีเซียนิยมใช้สมุนไพรที่เรียกว่า “จามูจามู” แต่รูปแบบการขายยังไม่ทันสมัย อย่างไรก็ตาม ผลิตภัณฑ์ที่จะนำเข้าไปจำหน่ายต้องให้ผ่านการยอมรับจาก อย. ไทยเสียก่อน ซึ่งถือเป็นใบเบิกทางเบื้องต้นก่อนที่จะไปขอ อย. ของอินโดนีเซีย

การเข้าไปจำหน่ายสินค้าประเภทสปาในอินโดนีเซียมีความเป็นไปได้หากผลิตภัณฑ์มีรูปแบบและสไตล์ที่ชัดเจน ซึ่งควรติดต่อสปาของโรงแรม โดยเฉพาะโรงแรมที่บาหลี หรืออีกรูปแบบคือ ร่วมทุนกับคนอินโดนีเซียเปิดร้านสปา แล้วฝึกอบรมพนักงานชาวอินโดนีเซีย แต่ข้อจำกัดคือต้องมีทีมงาน อย่างไรก็ตาม ควรทำการสำรวจตลาดจากกลุ่มทัวร์ชาวอินโดนีเซียที่เข้ามาท่องเที่ยวในประเทศไทยก่อนเป็นอันดับแรก โดยแจกผลิตภัณฑ์ทดลองใช้ เนื่องจากปัจจุบันคนอินโดนีเซียนิยมเข้ามาเที่ยวในประเทศไทยเยอะขึ้น และควรเข้าไปสำรวจตลาดในอินโดนีเซียด้วย โดยเข้าไปลองใช้บริการร้านสปาซึ่งมี 3 ประเภท คือ บริการนวดตามบ้าน ร้านนวดทั่วไป และสปาในโรงแรมสำหรับการเข้าไปทำธุรกิจที่อินโดนีเซียควรเข้าไปแบบตั้งสำนักงานใหญ่ โดยเฉพาะที่บาหลี เนื่องจากมีนักท่องเที่ยวเป็นจำนวนมาก

สินค้าที่รูปแบบแพคเก็จสไตล์ญี่ปุ่นสามารถขายได้ในอินโดนีเซีย เพราะชนชั้นกลางของอินโดนีเซียค่อนข้างทันสมัย ทางผู้ผลิตไม่ต้องลดเกรดสินค้า แต่ให้มองเป็นโอกาสในการเปิดตลาดใหม่ และควรทำการสำรวจตลาดจากกลุ่มทัวร์ชาวอินโดนีเซียที่เข้ามาท่องเที่ยวในประเทศไทยก่อนเป็นอันดับแรก โดยแจกผลิตภัณฑ์ทดลองใช้ ทั้งนี้ควรนำสินค้าที่ตรงกับความต้องการเข้าไปจำหน่ายจึงจะประสบความสำเร็จ

การนำเข้าปุ๋ยอินทรีย์เคมีในอินโดนีเซียค่อนข้างเข้ายาก ส่วนการนำเข้าพวกสารปรับปรุงดินจะไม่คุ้มกับค่าขนส่ง แต่ถ้าเป็นสินค้าประเภท Know-how เช่น สารบำรุงพืช จะมีโอกาสเข้าไปได้ดีกว่า สำหรับวิธีการเข้าไปในระยะแรก คือ การออกบูธสินค้าเกษตรโดยประสานงานกับบริษัทเครื่องจักรกลการเกษตร เช่น บริษัทคูโบต้า บริษัททะเลทอง เป็นต้น สำหรับวิธีอื่นๆ คือ ไปสำรวจย่านค้าปุ๋ยในอินโดนีเซียและศึกษาจากหนังสือปุ๋ย/เคมีภัณฑ์ของอินโดนีเซียโดยเฉพาะ

ที่อยู่อาศัยนอกเมืองจะเป็นบ้านแถวแบบโบราณ ส่วนในเมืองเริ่มมีการปรับปรุงเป็นคอนโดมิเนียม คนรุ่นเก่าจะนิยมสร้างบ้านเอง แต่คนรุ่นใหม่จะนิยมซื้อบ้านจัดสรร ซึ่งสัดส่วนจำนวนบ้านจะมากกว่าคอนโดมิเนียม ลักษณะครอบครัวเป็นครอบครัวขนาดใหญ่ มีบุตรอย่างน้อย 2 คนสำหรับการบำบัดน้ำเสียในอินโดนีเซีย จะมีกฎหมายกำหนดไว้เช่นเดียวกับประเทศไทย การสร้างตึก/อาคารต้องมีการบำบัดน้ำเสีย ซึ่งนักลงทุนต้องไปศึกษารายละเอียดด้วยตนเอง 

ควรเริ่มที่กรมส่งเสริมการส่งออกของไทยก่อน และหาข้อมูลจากหน่วยงานอื่นๆ ได้แก่ สำนักงานส่งเสริมการค้าไทยในต่างประเทศ ศูนย์ข้อมูลธุรกิจอินโดนีเซีย (ณ สถานทูตไทยในอินโดนีเซีย) เป็นต้น จากนั้นควรเข้าพบอธิบดีกรมส่งเสริมอุตสาหกรรม กระทรวงอุตสาหกรรมอินโดนีเซีย โดยติดต่อผ่านท่านทูตไทยที่อินโดนีเซีย และเข้าพบกรมส่งเสริมการลงทุนของอินโดนีเซีย (หรือ BOI ของอินโดนีเซีย) สำหรับระยะเวลาในการจัดตั้งบริษัทที่อินโดนีเซีย ค่อนข้างรวดเร็ว ใช้เวลาสั้น โดยใช้บริการบริษัทกฎหมายของอินโดนีเซียเป็นผู้ดำเนินการให้

สามารถทำได้ แต่ทั้งนี้จะมีสิทธิปลีกย่อย ว่าต้องมีเงินลงทุนเท่าไรถึงจะได้รับสิทธิพิเศษในการโอนเงินข้ามประเทศ โดยไม่เสียภาษี จะต้องดูรายละเอียดของทางอินโดนีเซียอีกที สำหรับในเรื่องของอัตราภาษีสามารถหาข้อมูลได้จากกรมส่งเสริมการส่งออก ของกระทรวงพาณิชย์ ซึ่งมีข้อมูลที่ละเอียดครบถ้วน

ควรจะเข้าไปลงทุนเอง 100% เลย เพราะจะสามารถทำงานได้ง่ายกว่า แต่ถ้าต้องการที่จะเข้าไปร่วมลงทุนกับคนอินโดนีเซียจริงๆ ให้ร่วมลงทุนกับคนอินโดนีเซียที่มีเชื้อสายจีนที่นับถือบรรพบุรุษหรือนับถือศาสนาคริสต์นิกายคาทอลิก ซึ่งกลุ่มคนพวกนี้จะมีความตรงไปตรงมา มีระเบียบแบบแผน หลังจากนั้นจึงเลือกลงทุนกับคนอินโดนีเซีย ที่นับถือศาสนาคริสต์ และคนอินโดนีเซียที่นับถือศาสนาอิสลาม การตั้งโรงงานควรไปตั้งอยู่ในเขตนิคมอุตสาหกรรมจะมีการบริหารจัดการที่ดีกว่า สะดวกและง่ายกว่าการตั้งโรงงานอยู่ในพื้นที่นอกเขตนิคมอุตสาหกรรม ซึ่งจะมีรายละเอียดในการให้สิทธิพิเศษในแต่ละนิคมจะแตกต่างกันออกไป ให้เข้าไปศึกษาให้ละเอียดก่อนที่จะเลือกที่ตั้งสำหรับการเข้าไปลงทุนตั้งโรงงาน

ชั่วโมงในการทำงานจะเหมือนคนไทย แต่เนื่องจากคนในประเทศอินโดนีเซียส่วนใหญ่จะเป็นคนมุสลิม จะต้องมีการทำละมาดทุกวัน และจะมีช่วงเดือนพิเศษ คือช่วงเดือนรอมฎอน แต่ก็ไม่ได้เป็นอุปสรรคในการทำงานแต่อย่างใด และปัญหาที่สำคัญของอินโดนีเซียอีกเรื่องก็คือในเรื่องของการจราจร ที่มีปัญหารถติดมาก ในส่วนของค่าแรงขั้นต่ำ ขึ้นอยู่กับลักษณะของงาน โดยอัตราค่าจ้างขั้นต่ำ (The regional minimum wage: UMR) เป็นมาตรฐานค่าจ้างของแรงงานในประเทศ อัตราค่าจ้างขั้นต่ำนี้ถูกกำหนดโดยสภาค่าจ้าง ภายใต้ความรับผิดชอบดูแลของประธานาธิบดี ที่ 107 ในปี 2004 ซึ่งประกอบด้วยคณะกรรมการไตรภาคี คือ ตัวแทนภาครัฐ (รัฐมนตรีว่าการกระทรวงแรงงานสหภาพแรงงานและองค์กรนายจ้าง) การกำหนดอัตราค่าจ้างขั้นต่ำ เริ่มจากการสำรวจค่าใช้จ่ายที่เหมาะสมในการดำรงชีวิต ซึ่งนำเสนอโดยสภาค่าจ้างในแต่ละภูมิภาค ต่อองค์กรปกครองท้องถิ่นนั้น ๆ อัตราค่าจ้างขั้นต่ำนี้จะมีการทบทวนความเหมาะสมทุกปี และให้กับแรงงานทั่วไป และแรงงานที่มีสัญญาจ้าง 1 ปีขึ้นไป ซึ่งอัตราค่าจ้างในแต่ละภูมิภาคถูกกำหนดโดยผู้ว่าของแต่ละจังหวัด ซึ่งจะแตกต่างกันไป 

มีสายการบินการูด้า สายการบินแอร์เอซีย สายการบินไทย หรืออาจจะไปต่อเครื่องที่ประเทศสิงคโปร์ก็ได้ ซึ่งมีสายการบินที่หลากหลาย ทั้งนี้ต้องขึ้นอยู่กับทางบริษัทด้วยว่าต้องการไปลงทุนที่ไหน ซึ่งในส่วนของอุตสาหกรรมชิ้นส่วนยานยนต์ ก็ต้องไปลงทุนที่  จาการ์ต้า

กรณีการค้าชายแดน สามารถใช้เงินจ๊าดและบาทได้ การแลกเปลี่ยนเงินตราใช้อัตราตลาดมืด และส่วนใหญ่ใช้ระบบโพยก๊วน การถือครองเงินในเมียนมาร์ มีความปลอดภัย แต่อาจมีเงื่อนไขในเรื่องการนำเงินเข้าออกประเทศบ้าง

เมียนมาร์เป็นประเทศที่ยังคงด้อยในเรื่องของการพัฒนาระบบที่เกี่ยวข้องกับพวกเทคโนโลยี การที่ธุรกิจดังกล่าวจะเข้าไปลงทุนนั้น ถือเป็นโอกาสที่เหมาะมากในช่วงสองปีนี้  สิ่งสำคัญที่จะนำพาธุรกิจเข้าไปในเมียนมาร์ได้นั้น คือการสร้าง Connection กับหน่วยงานภาครัฐและภาคเอกชนทั้งของไทยและของเมียนมาร์ที่เกี่ยวข้องในสายงานธุรกิจนี้ นอกเหนือจากเมียนมาร์แล้ว ยังมีประเทศกัมพูชา และสปป.ลาว ที่ธุรกิจประเภทเทคโนโลยีต่างๆ ยังมีโอกาสในการเข้าไปลงทุน 

ธุรกิจ PVC เป็นธุรกิจที่น่าสนใจมากเพราะระบบโครงสร้างพื้นฐานของเมียนมาร์ยังไม่ทั่วถึงโดยเฉพาะระบบน้ำประปาซึ่งท่อ PVC เป็นอุปกรหลักที่สำคัญ การเข้าไปทำธุรกิจใน   เมียนมาร์แนะนำให้ไปในรูปแบบของการค้าเชิงพัฒนาร่วมกับทางรัฐบาลเมียนมาร์ในการพัฒนาระบบโครงสร้างพื้นฐานหากเข้าร่วมกับทางการได้จะสะดวกในการดำเนินธุรกิจ  ส่วนสิ่งที่ควรรู้และควรมี คือ เรื่องของการสร้าง Connection ในสายงานธุรกิจซึ่งเป็นสิ่งสำคัญ และในเรื่องของธรรมเนียมการปฏิบัติในการทำธุรกิจเมื่อติดต่อกับหน่วยงานราชการหรือผู้ใหญ่ในเมียนมาร์ 

ทัศนคติของคนเมียนมาร์ที่มีต่อสินค้าไทยโดยเฉพาะสินค้าบริโภคถือว่าอยู่ในระดับที่ดีมากเพราะสินค้าไทยเป็นสินค้าที่มีคุณภาพ ถึงแม้ว่าจะมีราคาที่สูงเมื่อเทียบกับสินค้าที่มาจากประเทศจีน แต่สินค้าไทยก็ยังเป็นหนึ่งในใจคนเมียนมาร์เสมอมา คนเมียนมาร์มีนิสัยที่ติดแบรนด์มากหากได้ความนิยมหรือเป็นที่ชื่นชอบแล้วจะไม่ค่อยเปลี่ยนใจไปใช้สินค้าของแบรนด์อื่น สำหรับผลิตภัณฑ์เครื่องดื่มเป็นหนึ่งในสินค้าที่มียอดขายดีในตลาดเมียนมาร์ แต่อย่างไรก็ตาม นักลงทุนควรใช้การกระจายสินค้าตามตลาดชายแดนก่อน หากผลประกอบการดี สินค้าติดตลาดค่อยเข้าไปลงทุนในขั้นต่อๆ ไป

ส่วนการทำให้สินค้าติดตลาดนั้นผู้ประกอบการควรที่จะมีโปรโมชั่น “ลด แลก แจก แถม” เพื่อกระตุ้นความน่าสนใจให้แก่ตัวสินค้า (คนเมียนมาร์ชอบมากโดยเฉพาะโปรโมชั่นแจกทอง) นอกจากนี้ผู้ประกอบการต้องประชาสัมพันธ์ตัวสินค้าตามงานแสดงสินค้าต่างๆ อย่างต่อเนื่องเพื่อให้เป็นที่รู้จักเร็วขึ้น

สิ่งที่ต้องระวังในการทำธุรกิจในเมียนมาร์ คือ การลอกเลียนแบบสินค้า ผู้ประกอบการควรจดลิขสิทธิ์ไว้จะได้ไม่มีปัญหาในตอนที่สินค้าติดตลาด และควรที่จะขอหน่วยงานด้านอาหารและยา จากประเทศที่ท่านส่งสินค้าไปด้วย 

เมียนมาร์ ณ ปัจจุบันค่อนค้างเอื้อและเพิ่มความยืดหยุ่นให้นักลงทุนต่างชาติเข้ามาลงทุนสังเกตได้จากการแก้กฎหมายฉบับใหม่ที่ออกมา  รวมถึงการจัดทั้งโซนเศรษฐกิจพิเศษต่างๆ อาทิเช่นที่ ผาอัน ติลาวา และทวาย เป็นต้น สิ่งเหล่านี้คือโอกาสที่ดีสำหรับนักลงทุนของไทย แต่อย่างไรก็ตาม การที่เมียนมาร์ปิดประเทศมานานทำให้ระบบการจัดการเรื่องสาธารณูปโภคจำพวกน้ำ ไฟ ไม่ดีมากนัก ส่วนในเรื่องความต้องการของสินค้านั้น  อันเนื่องด้วยการเปลี่ยนแปลงในเรื่องต่างๆ ที่เกิดขึ้นในประเทศทำให้คนเมียนมาร์กล้าที่จะใช้จับจ่ายใช้เงินเพื่ออำนวยความสะดวกให้แก่ตนเองมากขึ้น และการเปิดประเทศที่ทำให้การลงทุนในเมียนมาร์เพิ่มมาก จึงทำให้สินค้าจำพวกดังกล่าวยังคงมีความต้องการอยู่มาก

สำหรับการเข้าตั้งโรงงานการผลิตสินค้าที่เมียนมาร์นั้นมีต้นทุนสูงมาก ควรตั้งโรงงานผลิตที่ไทยตามชายแดนที่มีวัตถุดิบในการผลิตเข้าถึง เพื่อลดทนทุนในการผลิตสินค้า แล้วหาตัวแทนขายสินค้าในเมียนมาร์เพื่อกระจายสินค้าเข้าไปจำหน่าย โดยเน้นไปที่เมืองย่างกุ้งและมัณฑะเลย์เพราะเป็นเมืองที่มีกำลังซื้อ

ตลาดประเภทอุปกรณ์เครื่องเขียนในเมียนมาร์นั้นยังมีการใช้ปกติ ซึ่งสินค้าส่วนใหญ่ที่ขายในท้องตลาดเป็นสินค้าที่รัฐบาลเมียนมาร์ผลิตขึ้นซึ่งคุณภาพก็ไม่ดีเมื่อเทียบกับสินค้าที่นำเข้าจากประเทศจีนและประเทศมาเลเซีย ส่วนกำลังซื้อของคนเมียนมาร์ยังมีอยู่มากโดยเฉพาะที่เมืองย่างกุ้ง อย่างไรก็ตาม ผู้ประกอบการควรสำรวจตลาดจริงเพื่อจะได้รู้ถึงปัญหาและสถานการณ์ในปัจจุบัน แล้วค่อยตัดสินใจในการเข้าไปลงทุน ทั้งนี้การเข้าไปลงทุนควรร่วมทุนกับนักลงทุนเมียนมาร์เพื่อลดปัญหาต่างๆ ทั้งในเรื่องของกฎหมายและการได้รับสิทธิประโยชน์ ส่วนเรื่องข้อมูลในเชิงลึกที่เกี่ยวข้องกับสถาบันสื่อสิงพิมพ์ต่างๆ ควรติดต่อขอข้อมูลจากสถานเอกอัครราชทูตไทย ณ กรุงย่างกุ้ง สำนักงานส่งเสริมการค้าระหว่างประเทศ ณ กรุงย่างกุ้งและศึกษาข้อมูลทั่วไปและกฎระเบียบการลงทุนได้ที่ศูนย์ข้อมูลการลงทุนไทยในต่างประเทศ www.toi.boi.go.th

เมียนมาร์ได้มีการร่วมลงทุนกับต่างชาติในการสร้างตึกอยู่หลายๆ โครงการ และมีแนวโน้มที่จะเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ การเข้าไปควรจะไปติดต่อกับผู้รับเหมาหรือบริษัทก่อสร้างของเมียนมาร์โดยตรง โดยสามารถควรติดต่อขอข้อมูลจากสถานเอกอัครราชทูตไทย ณ กรุงย่างกุ้ง สำนักงานส่งเสริมการค้าระหว่างประเทศ ณ กรุงย่างกุ้ง เพราะจะมีฐานข้อมูลเชิงลึกเกี่ยวกับธุรกิจนี้  

ผู้ผลิตข้าวที่สำคัญของโลกในปัจจุบัน ได้แก่ เวียดนาม ไทย และอินเดีย สำหรับประเทศอื่นๆ ในอาเซียน ได้เเก่ กัมพูชา เมียนมาร์ โดยเฉพาะเมียนมาร์ในอนาคตอาจจะขึ้นเป็นผู้ผลิตข้าวมากที่สุดในอาเซียนได้ เนื่องจากมีปัจจัยทางธรรมชาติที่เอื้อต่อการปลูกข้าว เช่น มีทรัพยากรทางน้ำที่อุดมสมบูรณ์ นอกจากนี้รัฐบาลเมียนมาร์เองได้พยายามพัฒนาเทคโนโลยี วิธีการปลูก พัฒนาพันธุ์ข้าว และยังมีการส่งเสริมและให้การสนับสนุนสำหรับนักลงทุนที่จะเข้ามาลงทุนในภาคอุตสาหกรรมการเกษตรใน การที่จะเข้าไปลงทุนในเมียนมาร์ รัฐบาลเมียนมาร์ให้การสนับสนุนแน่นอน แต่รูปแบบในการจะเข้าไปลงทุนควรจะไปกับหน่วยงานที่ส่งเสริมการลงทุนของไทย เช่น BOI เพราะจะเป็นไปในรูปแบบการเข้าไปลงทุนที่เป็นกิจจะลักษณะ โปร่งใส ลักษณะของการเข้าไปตั้งบริษัทอาจจะเข้าไปในรูปแบบของบริษัทรับซื้อผลิตภัณฑ์หรือบริษัทรับสีข้าว แล้วให้ความรู้เกี่ยวกับการปลูกข้าวเพื่อช่วยเพิ่มรายได้ให้แก่คนในประเทศ ส่วนเรื่องพื้นที่ในการตั้งบริษัทแนะนำให้ตั้งนอกเขตย่างกุ้ง บริเวณที่ราบลุ่มอิระวดี เพราะบริเวณนั้นเป็นแหล่งผลิตข้าวที่สำคัญของเมียนมาร์หรือจะตั้งในนิคมอุตสาหกรรมก็ได้ เพราะจะได้รับสิทธิประโยชน์และลดความเสี่ยงในเรื่องต่างๆ และอีกธุรกิจที่น่าสนใจคือการลงทุนเกี่ยวกับโรงงานผลิตไฟฟ้าจากแกลบข้าว ทั้งนี้เพราะในเมียนมาร์ยังขาดแคลนไฟฟ้าอีกจำนวนมาก กระแสไฟฟ้าที่ผลิตได้ในประเทศยังไม่เพียงพอต่อความต้องการใช้ของคนในประเทศ  

การที่จะส่งสินค้าประเภทนี้ไปเมียนมาร์นั้น สามารถทำได้หลายรูปแบบ แนะนำให้ใช้รูปแบบการส่งออกผ่านการค้าชาแดน เนื่องจากการค้าที่แม่สอดจะมีพ่อค้าที่เป็นคนไทยที่ค่อนข้างกว้าวขวางนำเข้าสินค้าต่างๆ ของไทยส่งเข้าไปขายในเมียนมาร์จำนวนมาก ให้ลองเข้าไปติดต่อตัวแทนจำหน่ายเหล่านี้ก่อน โดยเข้าไปในรูปแบบฝากขายเพื่อลดขั้นตอนต่างๆในการขออนุญาต เมื่อสินค้าเราเป็นที่รู้จักในตลาดเมียนมาร์แล้วค่อยเข้าไปตั้งสำนักงานในเมืองใหญ่หรือค่อยติดต่อกับหน่วยงานของไทยเพื่อดำเนินการก่อตั้งบริษัทต่อไป เพราะถ้าสินค้าติดตลาดแล้ว ขั้นตอนในการดำเนินการต่างๆ มักจะง่ายขึ้น สำหรับตัวแทนจำหน่ายรายใหญ่ที่แม่สอดมีหลายที่ได้ทำการจดทะเบียนในย่างกุ้งอย่างถูกต้อง และอีกช่องทางที่ช่วยให้สินค้าเป็นที่รู้จักได้มากขึ้นได้แก่

1)    บริจาคยาให้กับหน่วยงานที่เข้าไปช่วยเหลือในด้านสาธารณสุขเมียนมาร์

2)    เข้าร่วมกิจกรรมการออกบูธงานแสดงสินค้าในเมียนมาร์ในโอกาสต่างๆ

3)    สมัครเป็นสมาชิกหอการค้าจังหวัดที่อยู่ติดกับชายแดนเมียนมาร์เพื่อขอรับข้อมูลต่างๆ

สำหรับธุรกิจสปาในเมียนมาร์สามารถที่จะทำได้เพราะกลุ่มลูกค้าไม่ได้มีแต่คนพื้นถิ่น  แต่เป็นนักลงทุน นักท่องเที่ยวที่เข้ามาในประเทศ คนเมียนมาร์ในปัจจุบันมีความชื่นชอบและนิยมนวดแบบสปามากขึ้น ยิ่งคนที่มีกำลังซื้อสูงถึงกับต้องบินมาใช้บริการที่ไทยเลยก็มี ดังนั้นการไปลงทุนธุรกิจประเภทนี้ถือว่ามีโอกาส สำหรับรูปแบบที่จะเข้าไปตั้งกิจการสามารถเปิดเป็นร้านหรือเข้าไปในรูปเเบบการเปิดโรงเรียนสอนนวดไทย สอนให้กับคนเมียนมาร์ ซึ่งจะเป็นสร้างอาชีพและสร้างรายได้ให้กับประชาชนในประเทศ ทางรัฐบาลเมียนมาร์ก็พร้อมสนับสนุน สามารถลงทุนได้ 100%   

รถที่ใช้ในเมียนมาร์สามารถใช้ได้ทั้งพวงมาลัยซ้ายและพวงมาลัยขวา เนื่องในอดีตรถที่ใช้เป็นรถที่ค่อนข้างเก่า แต่ในปัจจุบันรัฐบาลมีนโยบายส่งเสริมให้คนเมียนมาร์ใช้รถที่ดีขึ้นกว่าอดีต รถที่ใช้ในเมียนมาร์นั้นจะเป็นรถมือสองจากญี่ปุ่น โดยนำเข้าทางท่าเรือแหลมฉบังออกส่งออกผ่านทางแม่สอดและเข้าทางเมียวดี ดังนั้นรถที่นำเข้าจากญี่ปุ่นจึงมีราคาถูกกว่ารถของไทยกว่าครึ่ง

การที่จะเข้าไปทำตลาดในเมียนมาร์จึงเป็นไปได้ยาก ประเทศเพื่อนบ้านอย่างสปป.ลาวมีกฎห้ามนำเข้ารถมือสอง เวียดนามก็ขับพวงมาลัยซ้าย ผู้เชียวชาญแนะนำให้ขายในประเทศไทยดีกว่า

เมืองเศรษฐกิจในเมียนมาร์มีอยู่ 2 เมืองคือ เมืองมัณฑะเลย์เเละย่างกุ้ง ย่างกุ้งคือเมืองเศรษฐกิจที่ประเทศไทยเป็นผู้ครองตลาดการนำเข้าสินค้า ส่วนมัณฑะเลย์จะเป็นสินค้าจากจีน

สำหรับธุรกิจน้ำเเข็งเเห้งเป็นธุรกิจเฉพาะกลุ่ม การเข้าไปลงทุนในเมียนมาร์นั้นต้องอาศัยหุ้นส่วนในการทำธุรกิจ สำหรับตลาดของน้ำเเข็งเเห้ง คือ อุตสาหกรรมอาหารทะเล ซึ่งมีอยู่หลายเมืองในเมียนมาร์ แนะนำให้พบกับสมาคมประมง หอการค้าของเมียนมาร์ ในเมืองที่มีอุตสาหกรรมอาหารทะเลตั้งอยู่ และให้เข้าไปพบสำนักงานส่งเสริมการค้า เพื่อขอคำแนะนำในส่วนเรื่องของกฎระเบียบและข้อบังคับของการลงทุนในเมืองต่างๆ สำหรับธุรกิจที่น่าสนใจเเละมีโอกาสได้แก่ธุรกิจนำเข้าสินค้าอุปโภคบริโภค ธุรกิจอาหารทะเลเเช่เเข็งเเละระบบโลจิสติกส์

การเข้าไปลงทุนในเมียนมาร์ผู้เชี่ยวชาญมองว่าเป็นโอกาสที่ดีทั้งตัวของผู้ลงทุนเองและประเทศที่ไปลงทุนคือเปรียบเสมือนเราไปสร้างป่าสร้างความอุดมสมบูรณ์และสร้างงานให้แก่คนภายในประเทศ ทั้งนี้รูปแบบการลงทุนแนะนำให้เข้าร่วมกับภาครัฐบาลโดยขอความช่วยเหลือจากกระทรวงพาณิชย์ หรือ MIC ของเมียนมาร์ ในการเป็นผู้ประสานงานเชื่อมกับหน่วยงานต่างๆ ที่เกี่ยวข้องให้ 

ธุรกิจนี้เป็นธุรกิจที่มีความน่าสนใจ เพราะปัจจุบันเมียนมาร์มีไฟฟ้าไม่เพียงพอต่อคามต้องการภายในประเทศจึงทำให้เกิดไฟฟ้าดับอยู่บ่อยครั้งในหลายๆ พื้นที่ การเข้าไปลงทุนผู้แนะนำให้เข้าไปในรูปแบบของที่ปรึกษา แล้วส่งชิ้นส่วนเข้าไปทางชายแดนแม่สอด

สำหรับเอกสารให้ใช้ฟอร์ม D เป็นเอกสารประกอบการส่งออกไปเมียนมาร์เพื่อรับสิทธิพิเศษ (แต่ต้องเป็นสินค้าที่มาจากไทยร้อยละ 40 ขึ้นไป) ช่วงแรกไม่แนะนำให้เข้าไปตั้งบริษัทเลย เนื่องจากค่าเช่าที่ดินมีราคาสูงมากจะเป็นการเพิ่มต้นทุนของสินค้า หากต้องการจัดทั้งบริษัทควรร่วมทุนกับชาวเมียนมาร์เพื่อลดความเสี่ยงในเรื่องต่างๆ ของการประกอบธุรกิจ 

เมียนมาร์ในปัจจุบันเป็นประเทศที่กำลังมีการขยายตัวทางเศรษฐกิจมีการปรับเปลี่ยนโครงสร้างเพื่อรองรับการลงทุนที่มากขึ้น ฉะนั้นแล้วอุตสาหกรรมที่เกี่ยวข้องกับวัตถุอุปกรณ์ก่อสร้างจึงเป็นที่ต้องการ ผู้เชี่ยวชาญแนะนำให้ผู้ประกอบการเข้าไปลงทุนในนิคมอุตสาหกรรมเมียวดี เพราะเป็นนิคมที่ไม่มีปัญหาในเรื่องระบบไฟฟ้า และเข้าไปหาตัวแทนขายในเมืองย่างกุ้ง ซึ่งเป็นเมืองที่มีการขยายตัวทางเศรษฐกิจสูง เมื่อเกิดการสั่งซื้อให้นำเข้าสินค้าโดยใช้การขนส่งทางรถเท่านั้น ทั้งนี้แนะนำให้ติดต่อกับทางกระทรวงพาณิชย์ หรือ MIC ของเมียนมาร์เพื่อขอทราบสิทธิพิเศษของนักลงทุนรายละเอียดขั้นตอนและข้อกฎหมายในการเข้าไปลงทุนในประเทศเมียนมาร์เพิ่มเติม 

เมืองโฮจิมินห์ ประเทศเวียดนาม จะมีถนนสายหลักที่ค้าขายด้านยาสมุนไพรจีน ซึ่งช่องทางการจำหน่ายยาสมุนไพรจีนในเวียดนาม เป็นช่องทางแบบโบราณ กล่าวคือ สินค้าจะมาจากคนจีน แล้วกระจายขายส่ง ซึ่งจะมีผู้ค้ารายใหญ่เพียงไม่กี่ราย โดยจะเป็นระบบการแลกเปลี่ยนสินค้ากัน ดังนั้น การจะเข้าไปทำธุรกิจยาสมุนไพรจีนในเวียดนาม ควรเข้าหากลุ่มผู้ค้ารายใหญ่ยาสมุนไพรจีนในเวียดนามเป็นอันดับแรก ในขณะที่ช่องทางการจำหน่ายยาแผนปัจจุบันจะเป็นการจำหน่ายสินค้าผ่านร้านขายยาที่มีเภสัชกรประจำร้าน ยาส่วนใหญ่จะนำเข้ามาจากฝรั่งเศส บริษัทนำเข้าจะเป็นบริษัทขนาดใหญ่ ทั้งนี้การแข่งขันด้านการโฆษณาจะเข้มข้นมากในถนนสายยาสมุนไพรจีนแห่งนี้ ส่วนผลิตภัณฑ์อาหารเสริมประเภทขายตรงในเวียดนาม ส่วนใหญ่จะถูกปิดตัวไปเนื่องจากดำเนินการโดยผิดกฎหมาย มีเพียงบริษัทแอมเวย์เพียงบริษัทเดียวที่ถูกกฎหมาย ทั้งนี้เนื่องจากกระบวนการในการพิจารณาการขึ้นทะเบียนอาหารและยาที่เวียดนามมีขั้นตอนที่ยุ่งยากและใช้เวลานาน 

สำหรับวิธีการเข้าถึงช่องทางการตลาดดังกล่าวข้างต้น มี 3  วิธี ดังนี้

1)    สถานกงสุลใหญ่ ณ นครโฮจิมินห์ ซึ่งนักลงทุนสามารถติดต่อขอรับคำปรึกษาได้ หากมีปัญหา เนื่องจากจะมีนักกฎหมายประจำอยู่ที่สถานกงสุลคอยให้คำปรึกษาแนะนำ โดยไม่คิดค่าบริการ

2)    สำนักงานส่งเสริมการค้าในต่างประเทศ ณ กรุงโฮจิมินห์ และฮานอยซึ่งจะคอยอำนวยความสะดวกด้านข้อมูลต่างๆ ให้นักลงทุน

3)    สมาคมนักธุรกิจไทยในเวียดนาม ถือเป็นใบเบิกทางในการเข้าพบนักลงทุนในเวียดนาม ซึ่งผู้จัดการสมาคมจะคอยให้คำปรึกษาแนะนำเกี่ยวกับรายละเอียดของผู้จะเข้าพบและวิธีการเข้าพบต่างๆ เป็นต้น

          นอกจากทั้ง 3 วิธีข้างต้นแล้ว นักลงทุนยังสามารถติดต่อผ่านธนาคารไทยในเวียดนาม ซึ่งได้แก่ ธนาคารไทยพาณิชย์ และธนาคารกรุงเทพ ซึ่งเป็นธนาคารที่ร่วมทุนกับ CP ในด้านของวัฒนธรรมของคนเวียดนาม การติดต่อธุรกิจกับชาวเวียดนามนิยมใช้ล่ามชาวเวียดนามเป็นส่วนใหญ่ เนื่องจากไม่นิยมใช้ภาษาอังกฤษ อุปนิสัยของชาวเวียดนามจะค่อนข้างให้ความสำคัญกับรูปลักษณ์ภายนอก การแต่งตัวดี การใช้ของราคาแพง เป็นต้น ซึ่งชาวเวียดนามค่อนข้างยอมรับวัฒนธรรมไทยได้ หากต้องการซื้อของฝากให้ชาวเวียดนาม ควรพิจาณาถึงระดับตำแหน่งของคนรับ

ประเทศเวียดนามมีการลงทุนด้านธุรกิจห้องเย็นเพิ่มขึ้นมาก เนื่องจากโรงงานมีอุตสาหกรรมแปรรูปอาหารจำนวนมาก แต่เครื่องจักรของเวียดนามไม่ค่อยทันสมัย ดังนั้น ผู้ประกอบการส่วนใหญ่จะเลือกนำเข้าเครื่องจักรจากไทย เพราะมีคุณภาพทันสมัย และมีบริการหลังการขายที่ดี จึงถือเป็นโอกาสที่ดีในการเข้าไปดำเนินธุรกิจระบบทำความสะอาดท่อ Condenser ของเครื่องทำความเย็นขนาดใหญ่ เพราะธุรกิจห้องเย็นในเวียดนามกำลังขยายตัว ซึ่งแนวทางในการเข้าสู่ตลาดเวียดนามอาจเป็นการออกบูทตามงานแสดงสินค้า ติดต่อบริษัทที่เป็นตัวแทนจำหน่ายที่ขายสินค้าให้กับชาวเวียดนามอยู่แล้ว หรือการเข้าไปดำเนินกิจการในลักษณะของการเป็นผู้รับเหมา เป็นต้น สำหรับวิธีการเข้าไปลงทุน แนะนำว่า ควรตั้งสำนักงานตัวแทนในประเทศเวียดนาม ทั้งนี้ ก่อนเข้าไปลงทุนทำธุรกิจในเวียดนาม นักลงทุนควรเดินทางไปทำความคุ้นเคยกับประเทศเวียดนามเสียก่อน โดยติดต่อกับสมาคมนักธุรกิจไทยในเวียดนาม ส่วนด้านการสื่อสารควรใช้ล่ามเวียดนามจะดีที่สุด

การขอใบอนุญาตในการจัดตั้งสำนักงานในเวียดนามค่อนข้างเปิดกว้าง ขั้นตอนเป็นไปตามกฎหมายที่กำหนดประเทศเวียดนามกำหนดค่าจ้างแรงงานไร้ฝีมือไว้ที่ 80 ดอลลาร์สหรัฐฯต่อเดือน กฎหมายเวียดนามใช้หน่วยเงินดอลลาร์สหรัฐฯ เป็นเกณฑ์ เนื่องจากค่าเงินดองของเวียดนามมีอัตราการเปลี่ยนแปลงเร็วมาก สำหรับอัตราภาษีนิติบุคคล เวียดนามกำลังปรับอัตราภาษีให้เป็นไปตามข้อตกลงของAEC อย่างไรก็ตามกฎหมายของเวียดนามมีการเปลี่ยนแปลงค่อนข้างบ่อย นักลงทุนควรติดตามอย่างใกล้ชิด อย่างน้อย 3 เดือนต่อครั้ง

ส่วนระบบการเมืองของเวียดนาม เป็นแบบพรรคการเมืองเดียว ไม่มีฝ่ายค้าน ในด้านการนำเงินออกนอกประเทศ นักลงทุนต่างชาติสามารถนำกำไรออกนอกประเทศได้ 100% การออกใบกำกับภาษี บริษัทสามารถออกเองได้ แต่ต้องเป็นบริษัทขนาดใหญ่เท่านั้น หากเป็นบริษัทขนาดเล็กหรือขนาดกลางต้องใช้บริการของ Notary Public

ด้านระบบอินเตอร์เน็ตในเวียดนาม ค่อนข้างดีและมีกระจายทั่วถึงในทุกพื้นที่ ตามร้านกาแฟจะมีให้บริการ Wi-Fi ฟรีทุกร้าน หากนักลงทุนต้องการที่จะขอกู้เงินจากธนาคารในเวียดนาม แนะนำธนาคารใหญ่ 3 ธนาคาร ได้แก่ Agribank, Vietcombank และ BIDV Bank ซึ่งเป็นธนาคารของรัฐบาลเวียดนาม สำหรับเมืองที่น่าลงทุนด้านที่ปรึกษากฎหมาย คือ เมืองฮานอย และโฮจิมินห์

เกษตรกรเวียดนามส่วนใหญ่ เป็นเกษตรกรรายย่อย ไม่ต้องการใช้ปุ๋ยในปริมาณมาก เกษตรกรนิยมซื้อปุ๋ยเป็นวันต่อวัน ไม่เน้นซื้อปริมาณมาก ดังนั้น แนะนำให้นักลงทุนเข้าไปสำรวจร้านขายวัสดุ/ผลิตภัณฑ์ทางการเกษตรในประเทศเวียดนามว่ามีการจำหน่ายอะไรบ้าง ลักษณะสินค้าเป็นอย่างไร ราคาอยู่ในระดับใด เป็นต้น ซึ่งร้านขายวัสดุ/ผลิตภัณฑ์ทางการเกษตรมีเป็นจำนวนมากส่วนช่องทางการกระจายสินค้าก็มีจำนวนมากเช่นกัน ทั้งนี้ การนำปุ๋ยเข้าไปจำหน่ายที่เวียดนาม ต้องขออนุญาตก่อน ซึ่งกระบวนการขึ้นทะเบียนปุ๋ยค่อนข้างเข้มงวด สำหรับการตั้งโรงงานผลิตในเวียดนาม สามารถทำได้ และสามารถผลิตเป็นจำนวนมากเท่าไหร่ก็ได้ แต่ต้องไม่ต่ำกว่าปริมาณที่ทางการเวียดนามกำหนดไว้ 

ปัจจุบัน เวียดนามมีธุรกิจห้องเย็นและอาหารแช่แข็งเป็นจำนวนมาก แต่เน้นผลิตเพื่อการส่งออก ไม่นิยมบริโภคภายในประเทศ ดังนั้น สำหรับสินค้าอาหารทะเลบรรจุแช่แข็งพร้อมรับประทานจึงมีโอกาสเติบโตน้อยในเวียดนาม เพราะผู้บริโภคส่วนใหญ่จะนำของสดมาตากแห้งเก็บไว้รับประทานเอง ส่วนรสชาติอาหารนั้น ชาวเวียดนามจะไม่นิยมรับประทานอาหารที่มีรสเผ็ด ดังนั้น จึงไม่เหมาะที่จะส่งออกอาหารแห้งสำเร็จรูปพร้อมรับประทานไปที่เวียดนาม อย่างไรก็ตาม หากเป็นสินค้าประเภทอาหารแห้งกึ่งสำเร็จรูปพร้อมรับประทานอาจจะมีโอกาสขายได้ในเวียดนาม แต่สินค้าต้องมีเอกลักษณ์เฉพาะแตกต่างจากคนอื่นจะเป็นข้อได้เปรียบ ฉะนั้น ผู้ประกอบการควรหาจุดเด่นของสินค้า และควรเข้าไปศึกษารสชาติอาหารที่ชาวเวียดนามชอบรับประทาน 

การทำธุรกิจในเวียดนามนิยมเงินสด ไม่นิยมเงินเชื่อ ส่วนระบบโลจิสติกส์ในเวียดนาม มีการพัฒนาถนนดีขึ้น แต่ยังมีการจำกัดความเร็วเพราะรถขนาดเล็กและรถขนาดใหญ่วิ่งรวมกัน แต่ถือว่าเป็นเป็นปัญหาชั่วคราว เพราะบางพื้นที่ที่ถนนมีความกว้างมากความเร็วก็เพิ่มตาม สำหรับอุตสาหกรรมพลาสติกในเวียดนามมีน้อยราย โดยไต้หวันจะเป็นผู้ครองตลาดพลาสติกในเวียดนาม ซึ่งการเข้าไปลงทุนควรลงทุนเอง 100% อย่างไรก็ตาม ต้องมีการกำหนดยุทธศาสตร์ของธุรกิจตัวเองให้ดีเสียก่อน ซึ่งในระยะแรกยังไม่ต้องตั้งโรงงานผลิต แต่ควรมีสำนักงานตัวแทนอยู่ที่เวียดนามเพื่อหาลูกค้า โดยระยะแรกควรศึกษาตลาดแล้วส่งสินค้าเข้าไปขายก่อน และควรทำการขายผ่านเทรดเดอร์ของเวียดนาม ให้เทรดเดอร์เวียดนามเป็นผู้สต็อกสินค้า เนื่องจากการเปิดสำนักงานตัวแทนจะขายสินค้าเองไม่ได้ ทำได้แค่การตลาดเท่านั้น ถ้าจะขายสินค้าเองได้ ต้องตั้งโรงงานผลิต

ระบบอุปกรณ์ไฟฟ้าในเวียดนามจะขายผ่านตัวแทนจำหน่ายที่เป็นรายใหญ่ที่ขายสินค้าหลายประเภท ซึ่งผู้ผลิตสามารถขายสินค้าพ่วงไปกับสินค้าอื่นๆ ได้ กล่าวคือ ให้ตัวแทนจำหน่ายเป็นผู้กระจายสินค้าให้ ผู้ซื้อจะเป็นผู้รับเหมาก่อสร้างโดยจะซื้อเป็นชุด ไม่ซื้อแยกชิ้น และนิยมซื้อขายกันด้วยเงินสด สินค้าประเภทนี้มีทั้งสินค้าที่นำเข้าจากจีน และผลิตเองในประเทศ ซึ่งที่เวียดนามมีการผลิตหลอดไฟที่มีรัฐบาลเป็นเจ้าของ การตลาดจึงไม่ง้อคนซื้อ/คนขาย ปัจจุบันเวียดนามเริ่มมีการกำหนดมาตรฐานสินค้าประเภทนี้แล้ว โดยปรับจากมาตรฐานสากลประเทศต่างๆ สำหรับสินค้าไทยที่จะนำไปขาย ถ้าผ่าน มอก. แล้ว ก็ถือเป็นการอ้างอิงเบื้องต้นที่ดี แต่อย่างไรก็ตาม ก็ต้องผ่านขั้นตอนตรวจสอบมาตรฐานที่เวียดนามด้วยเช่นกัน หากทำการผลิตแบบ OEM ในเวียดนามก็ไม่จำเป็นต้องขอลิขสิทธิ์ สำหรับคำแนะนำในการเข้าไปทำธุรกิจระบบอุปกรณ์ไฟฟ้าในเวียดนาม ควรเริ่มต้นทำการตลาดที่โฮจิมินห์ก่อน หากประสบความสำเร็จในโฮจิมินห์จะสามารถกระจายสินค้าไปทั่วประเทศได้เอง ทั้งนี้การทำการตลาด ควรทำในเชิงรับและเชิงรุก โดยขายผ่านเทรดเดอร์เวียดนาม และควรหาลูกค้าเอง ซึ่งในระยะยาวจะมีความมั่นคง

ชาวเวียดนามมีมุมมองต่อสินค้าไทยเป็นบวก มองว่าสินค้าไทยมีคุณภาพเมื่อเทียบกับสินค้าจีน สำหรับการเข้าไปทำธุรกิจที่เวียดนาม ถ้าเป็นแบบ MLM จะไม่ประสบความสำเร็จ ซึ่งถ้ามีโรงงานผลิตสินค้าที่เวียดนามจะได้รับความเชื่อถือมากกว่าการนำสินค้าเข้าไปขายดังนั้น หากต้องการเข้าไปทำธุรกิจที่เวียดนาม ควรหาช่องทางจ้างผลิตที่เวียดนาม แล้วติดแบรนด์ของตัวเองจะดีกว่า แล้วเน้นการโฆษณาแบบเชิงวิชาการ ทั้งนี้ สินค้าต้องมีเอกลักษณ์เฉพาะตัว ซึ่งต้องสามารถนำเสนอจุดเด่นออกมาให้ได้

ถึงแม้จะมีปัญหาเวียดนาม-จีน แต่ร้านค้าต่างๆ ยังคงมีสต็อกสินค้าของจีนอยู่เป็นจำนวนมาก ทำให้สินค้าของจีนยังคงกระจายอยู่ในเวียดนาม โดยมีสินค้าของไทยแทรกซึมอยู่บ้าง อย่างไรก็ตาม นักธุรกิจเวียดนามก็ยังคงมีการนำเข้าสินค้าจีน เพื่อขายในเวียดนามต่อไป

ในเรื่องของที่ดินนั้น รัฐบาลเวียดนามจะมีหนังสือเพื่อแสดงสิทธิประโยชน์ในการใช้ที่ดินนั้นๆ เช่น ที่นาก็จะต้องใช้เฉพาะทำนาเท่านั้น ถ้าต้องการเปลี่ยนสิทธิประโยชน์ในการใช้พื้นที่ ก็ต้องมีการจ่ายค่าธรรมเนียมเพื่อเปลี่ยนแปลงสิทธิ์ ในส่วนของอุตสาหกรรมที่เป็นการลงทุนจากต่างประเทศ ปัจจุบันรัฐบาลจะสนับสนุนให้เข้าไปลงทุนในเขตเศรษฐกิจพิเศษ ซึ่งจะทำให้ได้รับสิทธิประโยชน์จากเขตเศรษฐกิจพิเศษมากกว่า

ในปัจจุบันนี้ ที่เวียดนามมีคลินิกความงามอยู่บ้างแล้ว ซึ่งมีนักลงทุนจีนมาเปิดโดยใช้ชื่อของคนเวียดนามในการจดทะเบียนเพื่อเปิดร้าน แต่เกิดปัญหาเนื่องจากบางครั้งไม่มีแพทย์เฉพาะทาง เพราะกฎหมายบังคับไว้ โดยส่วนใหญ่คนเวียดนามจะบินไปทำที่เกาหลีกันมากกว่าเมื่อมีการเปิด AEC แพทย์ไทยสามารถเข้าไปทำงานในเวียดนามได้อย่างถูกต้อง อีกทั้งคนเวียดนามยังเชื่อว่าด้านการแพทย์ของไทยมีความน่าเชื่อถือ และในปัจจุบันสถานพยาบาลของไทยยังไม่มีในเวียดนาม เมื่อมีการเปิด AEC เชื่อว่าจะมีสถานพยาบาลของไทยหลายแห่งเข้าไปเปิดในเวียดนามทั้งนี้ ควรจะเข้าไปสำรวจตลาดที่เวียดนามก่อนว่า ตลาดตอนนี้เป็นอย่างไร เพราะในเวียดนามยังไม่มีแพทย์เฉพาะทาง ทางที่ดีควรจะเข้าไปติดต่อกับสมาคม หรือองค์กรไทยที่อยู่ในเวียดนามด้วย

แนะนำให้ไปติดต่อสมาคมนักธุรกิจไทยในเวียดนามได้ ซึ่งเป็นผู้จัดการสมาคม จะได้แนะนำให้เข้าไปดูตลาดได้ และเข้าไปติดต่อหอการค้าเวียดนาม เพื่อขอคำแนะนำเกี่ยวกับการจดทะเบียนการค้า รวมถึงเข้าไปติดต่อกับสถานทูตไทยในเวียดนาม เพื่อขอคำปรึกษาต่างๆ ในการเข้าไปทำตลาดในประเทศเวียดนาม